Yirmi Yaş Dişleri (Akıl Dişleri-20 lik Dişler-Gömülü Dişler) Nedir?

Gömülü Dişler-Gömük Dişler

Sürme yaşı ve zamanı geldiği halde, çeşitli nedenlerle normal oklüzyonda yerini alamayan, yumuşak doku veya kemik içerisinde kısmen veya tamamen kalmış dişler, gömülü diş veya daha bilimsel bir ifade ile “gömük dişler” olarak tanımlanmaktadır. En çok rastlanan gömük dişler, yirmi yaş dişleridir. Yirmi yaş dişlerinden başka, köpek dişleri, küçük azı dişleri ve hatta ön ve yan keser dişler de gömük diş olarak kalabilmektedir.

Gömülü dişler, bir çok sorunu beraberinde getirdiğinden, diş tedavilerinde ayrı ve önemli bir alanı oluşturur.

Yirmi Yaş Dişleri

Yirmi yaş dişleri, halk arasındaki yaygın kullanımı ile akıl dişi veya 20 lik diş olarak da bilinen, çenenin her iki tarafının sonunda bulunan ve en son süren büyük azı dişlerdir. Bu dişler, genetik özellikler, ırksal özellikler, beslenme şekilleri, dişlerin fonksiyona katılımı gibi etkenlere göre farklılıklar gösterse de, genellikle, bayanlarda 21-22 yaş, erkeklerde ise 20-23 yaş arasında sürer. Çenelerdeki her dişin gömülü kalma olasılığı bulunmasına karşın, yirmi yaş dişleri gömülü kalma olasılığı en fazla olan dişlerdir.

Yirmi Yaş Dişleri Neden Gömülü Kalır ?

Antropologlar, insanların beslenme şekillerinin değişmesi ve evrimleşme sürecinin devamı gibi bir kısım etkenler nedeni ile insanların çene kemiği yapısının değişme ve küçülme eğilimi içine olduğu görüşündedirler. Anadolu’da Kalkolitik ve Bakır Çağında yaşamış, genç kişilere ait iskeletlerin % 80’inde yirmi yaş dişlerinin bulunması bu görüşü doğrulamaktadır.

Ayrıca, çocuğun farklı anatomik yapılara sahip anne ve babasının birinden genetik olarak küçük çene yapısını alması, diğerinden büyük diş yapısını alması, dişlerin gömülü kalmasına sebep olabilmektedir.

Bununla birlikte, dişlerin neden gömülü kaldıklarına dair başkaca teoriler de vardır.

Gömülü Yirmi Yaş Dişi Belirtileri

Diş ağrısı, kırmızı ve şiş diş etleri, baş ağrısı, ağızda kötü bir tat, çene çevresinde şişlik, kötü nefes kokusu, diş etlerinde kanama halleri gömülü yirmi yaş dişlerinin belirtileri olabilir.

Gömülü Yirmi Yaş Dişlerinin Çekilme Zamanı

Çekimi gerekli kılan hallerde, genç yaşlarda çene kemiği daha esnek ve yumuşak olduğundan dişlerin çıkarılmalarının daha kolay olmasının yanında, genç hastalarda iyileşme süreci daha kısa olabilmektedir.

İlerleyen yaşlarda ise, diabet, kalp, tansiyon gibi olası genel sağlık problemlerine bağlı olarak diş çekim işlemleri daha karmaşık hale gelmekte, cerrahi müdahale sonucu kök kırılmaları, sinir ve sinüs yaralanması ihtimalleri artabilmektedir.

Gömülü Yirmi Yaş Dişlerinin Çekilmesini Gerektiren Haller

• Gömülü diş çevresindeki yumuşak dokunun enfeksiyonu ve dişeti apsesi,
• Gömülü dişin sürme sırasında diğer dişlere baskı yapıp o bölgede basınç ağrısı oluşturması,
• Yarı gömülü dişin çürümesi
• Gömülü dişin komşu dişi çürütmesi
• Gömülü dişin ağızdaki diğer dişlerde çapraşıklık meydana getirmesi veya ihtimali,
• Gömülü dişin çevresinde kist ve tümör gibi lezyonların oluşması ve oluşma ihtimali bulunması,
• Ortodontik tedavi için gömülü dişin çekiminin gerekmesi,
• Tam dişsiz olan ve protez kullanacak hastalarda, protez diş yapımı için gömülü dişin çekiminin gerekmesi,

hallerinde gömülü dişin çekimi uygundur.

Gömülü Dişin Çekimine Engel Olan Haller

• Yaş,
• Hastanın tıbbi hikayesi, genel sağlık durumunun elverişli olmaması,
• Gömülü dişin çekimi sırasında yapılacak işlemlerin, dişin çevresinde damar ve sinirlere zarar verme ihtimalinin bulunduğu haller,
• Hasta isteğini bağlı olarak, şikayet yaratmayan gömülü dişlerin bulunması hallerinde

hasta takibe alınıp çekime gidilmeyebilir.

Gömülü Yirmi Yaş Dişlerinin Çekimi Diğer Dişlerden Farklı mıdır?

Gömülü yirmi yaş dişlerinin çekimi, diğer dişlerden farklılık arzedebilir. Yirmi yaş dişinin çene kemiğindeki konumu, duruşu pozisyonu, büyüklüğü, üzerinin kemikle veya mukoza ile kaplı olması, sinire ve damara yakın pozisyonda bulunması çekimi güçleştirebilir.

Bu nedenle, gömülü diş çekimlerinde küçük olasılıkla da olsa komplikasyon gelişme ihtimali bulunabilmektedir.

Ayrıca, çekim için dişin pozisyonunun zor olması ve dişi çıkarmak için kaldırılan kemik miktarına bağlı olarak, iyileşme sürece normal çekimlere göre daha uzun olabilir. Hastanın da, çekimi müteakip, genel ağız temizliğinde daha titiz davranması, ağız hiyjenini iyi sağlaması gerekir. Hastanın bağışıklık sisteminin zayıf olduğu durumlarda, dişin çıktığı kemik boşluğu enfekte olabilir ve iyileşme süreci daha da uzayabilir.

Yirmilik Diş Çekim Sonrası

Normal diş çekimi sonrası dikkate edilecek hususlara ilave olarak, tamponun yarım saat süre ile ısırılmalı, kanama durmuşsa atılmalıdır.

Çekim zor olmuş ise, ödem oluşmasını önlemek için çekim yapılan bölgeye dışarıdan belirli aralıklarla buz uygulaması, ancak buzun doğrudan cilde temas ettirilmemesi uygun olacaktır